12 موردی که از زندگی و آثار ورمیر نمی‌دانید

12 موردی که از زندگی و آثار ورمیر نمی‌دانید

 

پس از مطالعه‌ی این مطلب با آثار ورمیر و نکاتی از بیوگرافی وی، این نقاش بزرگ و محبوب را بیشتر خواهید شناخت.

قرن هفدهم در هلند به «عصر طلایی هلند» معروف است و این کشور در زمینه‌های سیاست، تجارت، فرهنگ و هنر به اوج شکوفایی خود رسید.

در این قرن در هنر نقاشی هنرمندان بزرگی پدیدار شدند و آثاری آفریدند که برخی از آنها از برترین آثار تاریخ هنر نقاشی محسوب می شوند.

در میان استادان بزرگ نقاشی در عصر طلایی هلند می‌توان از رمبرانت، ورمیر، فرانس هالس و یان استین نام برد و در میان استادان مشهور این سده، رمبرانت و ورمیر سرآمد دیگرانند.

بسیاری از ما از زندگی یوهان ورمیر Johannes Vermeer به آن اندازه که از زندگی نقاشان هم‌پایه‌ی او می‌دانیم، اطلاعاتی نداریم.

در دهه‌های اخیر اطلاعات ارزشمندی از یوهان ورمیر به دست آمده است و محققان توانسته‌اند تصویر بهتر و روشن‌تری را از این نقاش بزرگ هلندی برای مخاطبان بسازند.

نقاش و تاریخ‌هنرنویس امریکایی، جاناتان جانسون Jonathan Janson پس از تحقیقات خود در زندگی و هنر ورمیر، لیستی شامل 12 نکته از زندگی و آثار ورمیر که اطلاعات ارزشمندی از این هنرمند به دست می‌دهد را منتشر کرد.

 

1- ورمیر چند اثر نقاشی دارد؟

گرچه از ورمیر فقط 36 اثر نقاشی باقی مانده است، وی احتمالا در کل بیش از 60 نقاشی نیافریده است.

این تعداد نقاشی تعداد استاندارد آفرینش هنری برای یک نقاش در قرن هفدهم بوده است.

با این حال اما نقاش بزرگ و معاصر ورمیر، رمبرانت صدها نقاشی رنگ روغن و تعداد غیرقابل شمارشی آثار هنری به شیوه‌های چاپی و نیز طراحی با مداد آفریده است.

اغلب نقاشی‌های ورمیر در ابعادی بسیار کوچک هستند.

اگر تمام نقاشی‌های او را در کنار یکدیگر قرار دهیم، تقریبا برابر با ابعاد شاهکار رمبرانت، نقاشی «نگهبان شب» با اندازه‌ی 437 سانتی‌متر طول و 363 سانتی‌متر ارتفاع می‌شود، که رمبرانت می‌توانست آن را در طول فقط چند ماه نقاشی کند.

 

2- منبع الهام ورمیر جهت ورود به مسیر هنر کجا بود؟

رینر جانسون Reynier Jansz پدر ورمیر مردی سختکوش بود. او با پارچه‌های از جنس ابریشم سر و کار داشت و همچنین مدیر یک مهمانسرای بزرگ در شهر دلفت بود.

خانواده‌ی رینیر در طبقه‌ی بالای این مهمانخانه زندگی می‌کردند. مسافرخانه‌ها در زندگی شهری هلندی در آن زمان نقش مهمی داشتند؛ این مهمانخانه‌ها محلی راحت برای شهروندان بود.

مردم در این مکان‌ها می‌توانستند اخبار و شایعات روز را به دست آورند، نوشیدنی‌های مختلف استفاده کنند و مهم‌تر از همه، به ملاقات‌ها و معاملات کاری خود بپردازند.

همانند بسیاری از مهمانخانه‌دارها، رینیر نیز تابلوهای نقاشی مختلفی را بر دیوار مهمانخانه‌اش برای فروش آویخته بود.

احتمالا ورمیر نوجوان از دیدن این نقاشی‌ها و نیز هنرمندانی که به مهمانسرا رفت و آمد داشتند الهام پذیرفته و به هنر روی آورده است.

 

3- ازدواج نامعمول ورمیر

ورمیر 21 ساله بود که با کاتارینا بولنس Catharina Bolnes، دختری که همراه با مادرش ماریا ثینس Maria Thins از شهر گودا به دلفت مهاجرت کرده بود، ازدواج کرد.

ماریا ثینس ثروتمند بود و خود را وقف مذهب کاتولیک کرده بود.

او اعتقاد داشت این نقاش جوان ]ورمیر[ زوج مناسبی برای دخترش است و شرایط گرویدن وی به کاتولیسیسم را مهیا کرد.

گرویدن به مذهب کاتولیک در هلندی که مذهب غالب در آن پروتستان بود، ممنوع نبود اما مورد حمایت هم نبود.

در نتیجه ورمیر با انجام این کار، خطر کرد. ورمیر و کاتارینا در خانه‌ی بزرگ مادر کاتارینا در محله‌ی کاتولیک نشین دلفت ساکن شدند.

ورمیر در طبقه‌ی بالای این خانه اتاقی را به عنوان کارگاه هنر در اختیار داشت و در این اتاق بود که نقاشی‌های خود را می‌آفرید. ورمیر و کاتارینا صاحب 15 فرزند شدند که 4 تای آنها در همان نوزادی از دنیا رفتند.

 

4- ورمیر ِ جهانگرد!

در پی مطرح شدن نام یوهان ورمیر در قرن نوزدهم، بیش از 250 نمایشگاه ویژه از آثار این نقاش در سراسر دنیا برگزار شد.

نقاشی‌های او میلیون‌ها کیلومتر سفر کرده‌اند؛ تنها تابلوی «بانویی در حال نوشتن» وی 250 هزار کیلومتر جا‌به‌جا شده است، یعنی حدود 5 برابر محیط زمین و یا نصف فاصله‌ی میان زمین و ماه! زندگی خود ورمیر اما متفاوت است.

تا جایی که ما می‌دانیم، او تمام زندگی‌اش را در دلفت گذراند و فقط یک سفر به آمستردام داشت. فاصله‌ی دلفت و آمستردام 109 کیلومتر است.

 

5- پادشاه رنگ‌ها

برعکس اغلب نقاشان هلندی، ورمیر در استفاده از ماده‌ی رنگی موسوم به «لاجوردی طبیعی»، درخشان‌ترین و مورد احترام‌ترین رنگ آبی در دسترس نقاشان، صرفه‌جویی نمی‌کرد.

رنگ لاجوردی با پودر کردن سنگ نیمه-قیمتی لاجورد و ترکیب آن با روغن گردو ساخته و از این ترکیب خمیری چسبنده تولید می‌شد.

سنگ لاجورد از کوهستان‌های کشور افغانستان استخراج می‌شد. رنگ لاجوردی گران‌ترین ماده‌ی رنگی بود، حتی گران‌تر از طلا!

 

6- نقاش زنان

گاهی گفته می‌شود که ورمیر نقاش زنان بود.

او تصویر 42 زن و 13 مرد را در نقاشی‌هایش جای داده است که حدود 4 برابر میانگین سهم زنان نسبت به مردان در نقاشی اروپایی در همان دوره است.

هیچ‌یک از زنانی که در آثار ورمیر می‌بینیم شناخته‌شده نیستند. او یک زن زیبای خاص را در 4 اثرش نقاشی کرده است و منتقدان معتقدند که این زن ممکن است همسر ورمیر، کاتارینا باشد. این زن در دو تابلوی ورمیر در وضعیت حاملگی نشان داده شده است.

 

7- او به علم علاقه داشت

ورمیر احتمالا به پیشرفت و توسعه‌ی علم و فناوری توجه داشت. ا

و در آثار خود 2 دانشمند را نقاشی کرده است و نیز از ابزار فنی مختلف در جریان انجام نقاشی بهره می‌برد؛ مثلا به منظور نقاشی از پارچ و یا گوی از قطب‌نما استفاده می‌کرد.

مهم‌ترین ابزاری که وی استفاده می‌کرد، یک وسیله‌ی چشمی ساده موسوم به «دوربین تاریک‌خانه‌ای» بود.

این دوربین، جعبه‌ای مجهز به یک لنز است که تصویری که هنرمند قصد نقاشی کردن آن را دارد، نشان می‌دهد.

استفاده از این دوربین به نقاش کمک می‌کند تا ثاتیرات رنگ، نور و سایه را بررسی کند.

یک هنرمند ماهر همچنین می‌تواند از این وسیله برای ردیابی موضوع‌های خود استفاده کند؛ تعدادی از کارشناسان هنر معتقدند که ورمیر از این شیوه استفاده می‌کرد.  

 

8– پیتر وان رویوِن حامی ورمیر

برعکس تعداد بسیاری از نقاشان هلندی که بی‌وقفه در تلاش بودند تا در بازار رقابتی هنر این سرزمین جایگاهی به دست آورند، ورمیر یک استثنا بود.

در آغاز حرفه‌اش به عنوان یک نقاش، ورمیر با یکی از شهروندان ثروتمند دلفت به نام پیتر وان رویوِن Pieter van Ruijven مراوده‌هایی داشت.

وان رویوِن در کل 20 تابلو از بهترین آثار ورمیر را خریداری کرد که تعداد قابل توجهی از تمام آثاری است که ورمیر نقاشی کرده بود.

رابطه با وان رویوِن امنیت مالی ویژه‌ای را برای ورمیر رقم زد و این فرصت برای نقاش ایجاد شد که به تعداد دلخواه خود، اثر هنری بیافریند.

 

9- تابلوی «دختری با گوشواره‌ی مروارید» به بهای ناچیزی به فروش رفت

خاص‌ترین نقاشی ورمیر در سال 1881 به بهای ناچیزی به فروش رسید.

در آن سال این تابلو در یک حراجی هنری در شهر لاهه به عنوان بخشی از مجموعه‌ی هنری آقای برامز Mr. Braams برای فروش قرار گرفت.

تاریخ هنردان مهم، ویکتور دو استورز Victor de Stuers کیفیت بی‌نظیر و استثنایی این اثر را تشخیص داد و به دوستش آرنولد دوس تامب Arnold des Tombe اصرار ورزید تا این تابلو را خریداری کنند.

به منظور بالا نرفتن قیمت این اثر در حراجی، استورز و تامب به توافق رسیدند که برای به دست آوردن این اثر، با یکدیگر رقابت نکنند.

تامب این نقاشی را به قیمت فقط 2 گیلدر خریداری کرد و مبلغ 30 سنت نیز به عنوان حق بیمه پرداخت.

 

10– یک پایان تلخ

خوشبختی ورمیر در سال‌های پایانی زندگی او به پایان رسید.

همسر وی کاتارینا به طلبکاران شوهرش اعلام کرد که «به دلیل جنگ ویرانگر با فرانسه، ورمیر نه‌تنها نتوانست هیچ‌یک از آثار خود را به فروش برساند، بلکه آثار استادان دیگری که ورمیر با آنها معامله کرده بود نیز به فروش نرفت.

در نتیجه‌ی این مشکل و نیز بارسنگین نگهداری از یازده فرزند، سلامتی ورمیر رو به زوال رفت و دیگر تقریبا کنترل روانی نداشت.

او در طول یک روز و نیم، سلامتی خود را به طور کامل از دست داد و از دنیا رفت». کاتارینا به منظور نگه داشتن شاهکار هنری همسرش، تابلوی «هنر نقاشی» تلاش‌های بسیاری کرد اما در نهایت این اثر نیز به دست طلبکارها افتاد.

 

11- دنیا در یک اتاق هلندی

علی‌رغم جو کاملا محرمانه‌ی نقاشی‌های «فضای داخلی» ورمیر، این آثار ارتباط نقاش با دنیای خارج و تولد جهانی شدن را آشکار می‌کند.

او فرش‌های گرانی که از ترکیه وارد می‌شد، ظروف سفالی بسیار باکیفیت که از آلمان و ظروف چینی ارزشمندی که از ایتالیا و چین به هلند وارد می‌شد را در نقاشی‌هایش تصویر کرده است.

در چهار اثر خود، ورمیر ساز‌های زهی که محصول آنتورپ بودند را نشان داده است.

کلاه‌هایی که توسط برخی از مردان حاضر در نقاشی‌های او پوشیده شده، از جنس بسیار باکیفیت پوست سگ آبی است که این حیوانات توسط شکارچیان امریکای شمالی شکار می‌شد.

یک کیسه‌ی تنباکو که در یکی از آثار ورمیر به سختی قابل مشاهده است نیز نمایانگر قاره‌ی امریکای شمالی است.

 

12– نقاش فراموش‌شده

در عصری که هیچ عکس و مجله‌های هنری پر زرق و برق و هیچ گالری هنر شیکی وجود نداشت، شهرت یک نقاش در دوران زندگی ورمیر، وابسته بود به تولید تعداد بسیار زیاد آثار هنری و فروش آنها به مجموعه‌داران هنری بانفوذ که در شهرهای بزرگ ساکن بودند.

ورمیر هیچ پیرو و شاگردی نداشت که سبک هنری‌اش را گسترش دهد و از این بدتر، او خیلی کند نقاشی می‌کرد و آثار کمی را آفرید، و بسیاری از نقاشی‌هایش را نیز به یک مجموعه‌دار خاص در شهر کوچک دلفت فروخت.

مدت زیادی از مرگ ورمیر نگذشته بود که نامش به فراموشی سپرده شد و فقط مورد توجه تعداد کمی از متخصصان هلندی هنر قرار داشت.

بعدها بعضی از بهترین نقاشی‌هایش با نام دیگر نقاشان هلندی به ثبت رسید تا این آثار ارزش مالی بیشتری پیدا کند.

پس از تقریبا 2 قرن بی‌توجهی، ورمیر توسط یک منتقد فرانسوی و ماجراجو که در سیاست نیز دستی داشت، آقای تئوفیل تور-برگر Théophile Thoré-Bürger دوباره کشف شد.

تور-برگر توسط نقاشی «منظره‌ی دلفت» ورمیر بسیار تحت تاثیر قرار گرفت؛ وی از آن پس خود را وقف شناختن ورمیر کرد و در میان مجموعه‌های هنری اروپا ، کاتالوگ‌های هنری و آرشیوهای هلندی جستوجو می‌کرد تا آثار گم‌شده‌ی ورمیر را باز یابد و نیز زندگینامه‌ی این نقاش را بنویسد.

امروزه، تمام آثار ورمیر به جز دو تابلو، در معتبرترین مجموعه‌های هنری عمومی دنیا نگهداری می‌شوند.