طراحی گرافیک: گروه جـاپـا

جـاپـا، یک گروه هنری هست که عمده فعالیت خودش رو بروی طراحی پوستر در سبک مینیمال آرت متمرکز کرده. به اعتقاد مدیر گروه جاپا، علی عمرانی؛ طراحی گرافیک یک فرآیند خلاق هست؛ فرآیندی از اندیشه و تفکر که میشه از اون برای ارایه ایده ها بخوبی استفاده کرد. از طرفی سردرگمی ذهن انسان بخاطر هجوم هزاران تصویر در لحظه، باعث تمایل بیشتر مخاطبین به سادگی و اصل مفهوم در یک ایده و طرح میشه و با کنار هم قرار دادن تمامی این دلایل، گروه جاپا از سبک مینیمال برای ارایه آثار هنری خودش در قالب پوستر استفاده میکنه.
موضوعاتی که این گروه جوان ایرانی در اون به ارایه آثار میپردازه، شامل مواردی هست که رعایت نکردن اونها باعث نابودی میشه؛ نابودی انسان، طبیعت، موجودات زنده و … و گروه نگاهی معترضانه داره به تمامی این موارد نابود کننده. در این قسمت به بررسی آثار این گروه خلاق میپردازیم و بیان اونها رو از پوسترهای مینیمالی که خلق کردن شاهد خواهیم بود.

سبک‌های هنری که از ارکان اصلی شاخه‌های هنرهای تجسمی به‌شمار میرن، کدهای انتقالی هستن که به عنوان یک علامت برای بیان پیامی خاص به مخاطبانی از پیش تعیین شده، طراحی میشن.
جامع‌ترین معنایی رو که برای سبک میشه ارائه کرد، شخصیت یا تیپ بیانی مخصوص به گروهی از هنرمندان در ساماندهی هست ، نحوه‌ی عملکرد و شیوه‌ی اجرایی که در چهارچوب اون ایده پردازی صورت میگیره و در نهایت به خلق آثاری میرسه که تنها مختص به همان گروه هست. در ضمن وقتی یک سبک شکل میگیره که عناصر و عوامل زیبایی‌شناسی بصری، در زمان و مکانی خاص به صورت قالب، مورد استفاده قرار بگیرن.
برهمین اساس گروه هنری جاپا، سبک هنری خودش رو در شاخه‌ی هنر گرافیک، دنباله روی سبک مینیمال میدونه و اون رو در قالب پوستر ارائه میکنه. از بین شاخه‌های هنرهای تجسمی، طراحی گرافیک یک فرآیند خلاق هست؛ فرآیند اندیشه و تفکر که با راه‌حل‌هایی مثل ایده و طرح‌های آزادانه ذهن و بهره‌گیری از تجربیات گذشتگان و با دیدن آثار اونها در ضمیر ناخودآگاه طراح به وسیله‌ی کسب تجربه، تعمق، مکاشفه، آزمون و خطاهای فراوان پرورش پیدا میکنه، همراه هست و گروه جاپا قصد داره اونرو در قالب مینیمال به نمایش بگذاره.
اساس بیان در سبک مینیمال، برپایه‌ی سادگی و اندک گرایی در فرم و رنگ، خالی از هرگونه پیچیدگی هست و البته که این اندک گرایی به معنای برخوردی سطحی با موضوع موردنظر نیست؛ بلکه به معنای ادای حق مطلب در بهره‌گیری از کمترین عناصر در وجوه دیداری و کلامیه؛ تا جایی که در مواردی به حذف کلام میرسه. اما دلیل عمده‌ی طراحان گروه جاپا در بهره‌گیری از سبک مینیمال برای خلق آثارشون، فاصله‌گذاری میان ازدحام و انواع آلودگی حاکم بر جهان امروز با آثار خودشون هست.

مغز انسان در هر ثانیه هزاران تصویر رو ثبت میکنه که شاید باعث سردرگمی اون بشه؛ همین امر به کم حوصلگی در بسیاری افراد میرسه به صورتی که وقت زیادی رو صرف دیدن و درگیر شدن، نمیکنن. شاید همین تضاد و به نوعی فاصله گذاری موجود در سبک مینیمال به نسبت ذهن شلوغ عامه‌ی مردم باشه که مخاطبین زیادی رو از میان عوام برای خود به ارمغان آورده. این سبک به جای اونکه ذهن مخاطب رو درگیر فرم و شلوغی و تعدد عناصر در صفحه بکنه، درگیر ایده و نحوه‌ی برخورد طراح با موضوع مورد بحث میکنه. به یقین میشه گفت که سبک مینیمال بهترین سبک برای بیان مسائل روز جهان امروز هست؛ مسائلی که عامه‌ی مردم از آگاهی کامل نسبت به اونها برخوردار هستن و بنابراین لزومی به بهره‌گیری از عناصر و فرم‌های متعدد برای برقراری ارتباط با مخاطبین نیست. در واقع هرچی عناصر و فرمهای بکار رفته در اثر کمتر باشه، برای مخاطبینش جذابتر و گیراتر هم هست.

اما پوستر از میان زیرمجموعه‌های هنر گرافیک به خاطر قابلیت‌های خاص خودش، بهترین قالب برای نمایش این مسائل و مشکلات هست. پوستر نظامی گفتمانی هست، که با به کارگیری استراتژی ها یا راهبُردهای گفتمانی باعث شکل‌گیری جریانی میشه تا از طریق اون معنایی تولید و تعاملی ایجاد بشه. پوستر الزاما مخاطبین خودش را به فضای خاصی ارجاع میده؛ در اصل در پیشازمینه یا پیشاحضور اون، جریانی شکل گرفته که پوستر باید به اون جریان، ارجاع داده بشه. پوسترها، همه یک ویژگی مشترک دارن که همون بحث شناختی یا راهبُرد شناختی‌ هست که یکی از کارکردهای اون، اطلاع رسانی‌ یی هست که اون رو تحت عنوان وجه ایجابی می‌شناسیم که در بقیه زمینه‌های هنر های تجسمی دیده نمیشه.  پوستر دارای دو لایه ی دیداری و کلامی‌ هم هست که تناسب این دو لایه بسیار مهمه. از عناصر لایه‌ی دیداری که وجه تعیین کننده رو در نمایش مینیمال آثار دارن، میشه به فرم و رنگ اشاره کرد که هردو ارتباط مستقیم با موضوع آثار دارن. رنگ هم خودش دارای ارزشه و میتونه به تنهایی پیامی رو انتقال میده؛ بنابراین اگر متناسب با موضوع انتخاب نشه، به درک موضوع آسیب می‌رسونه.

در این مجموعه از آثار گروه جاپا، موضوعات درنظر گرفته شده از زاویه‌ای ویژه مطرح میشن که رعایت نکردن اونها باعث نابودیه و طراحان گروه نگاهی معترضانه دارن به تمامی اون چیزی که باعث نابودی میشه؛ نابودی انسان، طبیعت، موجودات زنده و … که با نمایش بخش نابودی به رنگ سیاه، سعی دارن به مخاطبین خود یادآوری کنن که اگر جلوی اونها رو نگیرن و نسبت به اون عوامل بی تفاوت عمل کنن، چه فجایعی رخ میده؛ حتی در مواردی راهکارهای پیشگیری از وقوع این فجایع هم ارائه میشه.
سبک مینیمال این اجازه رو به طراح خودش میده تا در مواردی لایه کلامی رو حذف یا به یک شعار بسنده کنه تا کل درگیری ذهن مخاطب، معطوف به وجه دیداری بشه؛ بنابراین تعدادی از آثار این مجموعه، فاقد نوشتار هستن و در مواردی هم که کلام موجب درک بهتر موضوع می‌شه، لزوما از زبان انگلیسی برای وجه کلامی استفاده شده؛ چونکه که اکثر مردم دنیا با زبان انگلیسی آشنایی دارن و موضوعات مورد مطالعه‌ی گروه جاپا هم، مشکلات جهانی هست.

البته گروه جاپا قصد داره تا در آینده‌ی نزدیک، مجموعه آثاری رو تحت عنوان “تهران و مشکلات آن”، ارائه کنه که در این مجموعه با توجه به محدود شدن موضوعات به جامعه‌ی فارسی زبان، از نوشتار فارسی استفاده میشه. گروه جاپا با هدف مطرح کردن معضلات و مشکلات حال حاضر دنیا و ارائه‌ی اونها در فستیوال‌های بین المللی؛ پایان هرسال نمایشگاهی از آثار خودش رو ارائه میکنه. این نمایشگاه‌ها شامل 25 پوستر از همین موضوعات خواهند شد. بعد از اون هم در خارج از کشور برنامه‌هایی داریم که در آینده به دوستان و علاقمندان اطلاع رسانی خواهیم کرد.