نیویورک در حال تحول و آثار عکاسی برنیس ابوت
در بین تصاویر مجموعه « نیویورک در حال تحول » از برنیس ابوت (1991-1898) (عکاس زن آمریکایی پیرو سبک عکاسی صریح)، به عکسی از بنای یادبود «جان واتس»، سیاستمدار و حقوقدان آمریکایی قرن هجده و نماینده نیویورک در مجلس نمایندگان ایالات متحده برمی‌خوریم که با انتخاب خوب عکاس در گزینش جهت و زاویه دوربین، نه به عنوان پیکره ی جان واتس و نه حتی بطور کلی یک تندیس، که به عنوان یک انسان زنده به چشم میآد. مردی با ردایی بلند و قدیمی، متعلق به اعصار گذشته، ایستاده در فضای خاکستری بی روح و سرد یک شهر مدرن که به نظر میرسه ایستادنش در اینجا اتفاقی نیست. انگار میخواد ما رو که پشت سرش هستیم، با منظره ای در طرفی دیگه با خودش همراه کنه.
نوع پوشش اون به این نکته اشاره داره که مرد با چیزی که از گذشته حفظ کرده، خودش رو به عصر مدرنیته امروز رسونده و حالا یک تنه و با دست خالی در برابر احجام بتنی متراکم و سر به فلک کشیده به عنوان سمبلی از زندگی ماشینی که بطور خوفناکی با عظمت به نظر میرسن و اون رو از همه طرف احاطه کردن، ایستادگی میکنه. همینطور توجه به محل قرارگیری مجسمه مرد در گوشه ی راست عکس و نه در وسط اون و در نظر گرفتن این نکته که بیشتر فضای عکس رو ساختمان ها پر کردن، به درک عدم توازن بصری در تصویر منجر میشه که با مفهوم عدم توازن قدرت بین مدرنیته و انسان تنهای امروز در هماهنگی قرار گرفته.
علاوه بر خارج شدن امتداد برج روبه‌رو از محدوده بالای کادر، تنظیم زاویه ی دوربین از پایین به بالا هم باعث میشه تا باور کنیم آسمان خراشها هر لحظه در حال رشد هستن و مرد در برابر عظمت اونها کوچک به نظر میاد، اما در عین حال همین زاویه در همراهی با قامت راست ولی اُریب مرد، که نشان از صلابت و ایستادگی رو به افول داره، مانع از حقیر به نظر رسیدن اون میشه. ضمن اینکه با کمی ریزبینی میشه فهمید که عکاس با قرار دادن درخت بی برگ و نحیف در سمت چپ و پایین کادر، از اون در به رخ کشیدن قدرت و ابهت این بناهای غول پیکر ساخته‌ی دست بشر به خوبی استفاده کرده. همینطور سایه ی بزرگ سیاهی که بروی ساختمان رو به رو گسترده شده، خبر از حلقه ی محاصره‌یی میده که انگار لحظه به لحظه در حال تنگ تر شدن باشه.
توجه به خطوط مستقیم روی لباس، نگاه بیننده رو به سمت سر و روشنایی اطراف اون هدایت میکنه و مفاهیم وابسته به مغز انسان و هوش بشری رو هم به ذهن متبادر میکنه. حتی میتونه ما رو به باور این نکته که مرد، پشت به ما و خیره به این سازه های بزرگ بتنی ایستاده تا تصمیم مهمی اتخاذ کنه سوق بده، البته در لحظه‌ای که ذهن ما رو در جستجوی یافتن پاسخ این پرسش که چی میخواد اتفاق بیفته معلق نگه داشته. در عین حال تحرک و جنبش القا شده با استفاده بجا از کادر عمودی در تصویری که همه عناصر موجود در اون بطور عمودی قرار گرفتن، به ما تلقین میکنه که این لحظه عمر زیادی نداره…
میشه مشاهده کرد که تکرار و توالی پنجره ها در نمای آسمان خراشها، بیشتر از بوجود آوردن ریتم در تصویر، به ایجاد بافتی خشن و شبکه مانند از سنگ سرد انجامیده که بین مرد و لطافتِ آسمانِ روشن، دیوار کشیده؛ اما توالی این پنجره های سیمانی در چشم مرد به چی اشاره داره؟ آیا هر ردیف، کابین های قطار دگرگونی هست که اون رو به سمت آینده ای روشن هدایت میکنه؟
آیا سلول های انفرادی هست که بشر منزوی رو، روز به روز بیشتر در خودش فرو میبره و تنها تر می کنه یا گورستانیه برای روحیات و عواطف انسانی که در خفقان فضای تنگ، سرد، سنگین و پر هجمه ی جامعه ی مدرن اسیر شده و جان باخته؟ اینجاست که کشیدگی در قسمت پایین بنا، توجه ما رو به سوی دربهای ساختمان جلب می کنه…
آیا تصمیم مرد ایستادگی تا آخرین لحظه است؟ تا لحظه ی سقوط؟ یا دیگه توان مقابله رو در خودش نمی‌بینه؟ ناگهان به راه می افته، یکی از درها رو باز میکنه، وارد ساختمان میشه، ردای خودش رو در میاره و سبک جدیدی از زندگی رو آغاز میکنه؟… و اگر اینطور بشه چه اتفاقی میفته؟ وقتی که مردی از دوران گذشته بیاد و کت و شلوار بپوشه، سوار اتوموبیل بشه و فست فود بخوره… آیا بین سبک زندگی جدید اون در فضای مدرن با روحیات و نحوه ی اندیشیدن اون تناسبی بوجود میاد؟ ابوت در این عکس تونسته با موفقیت، پیکره رو به مثابه یک نماینده به تصویر بکشه:
- نماینده انسان های درحال گذر از دو عصر: سنت و مدرنیسم
- نماینده نیویورک (انتخاب پیکره جان واتس برای عکاسی)
و بطور کلی نماینده ی نوع بشر، چرا که انسان در فاصله تولد تا مرگ، گرفتار شده در چنگ زمان، بدون رهایی از گذشته و آینده، مداوم در حال سپری کردن یک اکنون عمیق به سر میبره که تا پایان عمر انسان ادامه داره…
بدون تردید عکس مورد نقد میتونه مُهر تاییدی باشه در کارنامه برنیس ابوت در ارتباط با جمله مشهورش که گفته: «دقت و نکته سنجی عکاس، شناخت اون از زمان حال است یا دیدن زمان حال با چنان وضوحی که گویی دارد بدان وسیله گذشته را می نگرد و آینده را احساس می کند. این کارآیی خیره کننده ای است. از این رو عکاس، به تمام معنی یک انسان معاصر است. انسانی که زمان حال به وسیله چشمان او به گذشته می پیوندد. »
درباره نویسنده: ارمغان خلج ؛ عکاس
نظرات بسته شده است، اما بازتاب و پینگ باز است.