پشت صحنه اندی وارهول

پشت صحنه اندی وارهول

اندی وارهول ( که البته تلفظ صحیح انگلیسیش ورهال هست) اونقدر معروفه که همه ممکنه اسمش رو حداقل یک بار شنیده باشند یا از کنار کارهاش بدون اینکه بدونن ، رد شده باشند. تو همه کتاب های هنری اسمش هست و کلی از روی کارهاش و تکنیک چاپیش کپی برداری شده. همین کارهاش که ما بیشتر دیدیم و راجع بهشون خوندیم، کارهای چاپ سیلک اسکرین ( نوعی از چاپ که تصویر روی توری چاپ به وسیله ماده حساس به نور منتقل میشه) و جعبه های بریلو و سوپ کمپبل هست. تصویر مرلین مونرو و ژاکلین کندی و الویس پریسلی که بارها تکرار شده. اگر هم نمیشناسیدش، میشه گفت از تاثیرگزارترین چهره ها در سبک پاپ آرت هست. سبکی که با استفاده از تصاویر مجلات و تبلیغات، به نقد فضای جامعه اون زمان و کلیشه ها میپرداخت و تکنیک کلاژ بهترین روش برای پیاده کردن ایده های هنرمنداش بود.

اخیرن در بازدید از موزه اندی وارهول در پیتزبرگ (Pittsburgh)، بُعد دیگه ای از کارهای اندی وارهول رو شناختم که نوشتن ازش خالی از لطف نیست. کلن موزه هایی که مختص آثار یک نفر هست ، دید و شناخت خیلی عمیقتری به آدم میده یا حتی نمایشگاه هایی که معروف به (Retrospective) هستند، یعنی کل آثار هنرمند رو از ابتدای فعالیت هنریش به نمایش میگزارن. این باعث میشه کلیشه هایی که شما راجع به اون هنرمند میدونید از بین بره و با فعالیت ها و جنبه های دیگه ای از کارهاش آشنا بشین. اینکه مثلن از کجا شروع کرده و چه توانایی های دیگه ای به عنوان هنرمند داره. حتی توضیحاتی که خود هنرمند راجع به کارهاش نوشته که بالطبع دقیقتر و قابل اعتمادتر هم هست.

در این موزه که هفت طبقه بود، از کارهای ابتدایی وارهول شروع میشه. طراحی هایی که برای روزنامه ها کار کرده بود و یا صرفا جنبه تبلیغاتی داشتن. خیلی ها معتقدند که وارهول با اینکه چاپ، عکاسی، ویدیو و اینستالیشن رو هم تجربه کرده، اما اصالتن همون نقاش و طراحه. یعنی نقطه قوت کارهاش همون مهارتش در طراحیه که میتونه هم خیلی واقعی بکشه و هم شبیه خطوط محیطی و آدمها رو فانتزی ببینه. طراحی هاش، چیزی بود که بیشتر از همه من رو جذب کرد. خطوط ساده اما قوی و مطمئنن کمتر دیده شده از او.

نکته دیگه تاثیر مادرش در طراحی هاش و شکل گرفتن شخصیتش به عنوان یک هنرمند هست. پدر و مادر اندی، هر دو از قشر کارگر بودن. مادرش به اسم جولیا وارهولا – Julia Warhola  – مهاجر اسلواکی بود که هفت سال دیرتر به پدر اندی – Ondrej Warhola – در آمریکا پیوست و طراحی براش راهی برای سرگرم کردن خودش بود. اندی بخاطر بیماری که در سوم دبستان گرفت، از مدرسه گریزان شد و بیشتر وقتش رو با مادرش میگزروند. خودش عقیده داره ، این دوره در زندگی هنریش خیلی مهم و تاثیر گزار بوده. چند نمونه از طراحی های مادرش از گربه ها هم بود که خیلی به طراحی های محیطی اندی شباهت داره. مادرش مشوق اون به طراحی بود.

نمونه طراحی های جولیا وارهولا (شکل بالا)

نمونه طراحی های اولیه وارهول تحت تاثیر آثار مادرش (شکل بالا)

اندی وارهول ، در ابتدا با تکنیک جوهر ، طراحی تبلیغاتی برای شرکت های کفش و غیره انجام میداده که بصورت لکه های نا منظم روی کاغذ منتقل میشده و نقاشی هاشو دورگیری میکرده. نتیجه کار ، خطی نامنظم و ناهموار بوده و به سادگی و به نوعی بدوی بودن ( naive ) کار کمک میکنه. همین سبک طراحی مدتها منبع درآمدش شده بود و به عنوان یه هنرمند کاملن تجاری فعالیت میکرد.

در طراحی های بعدیش که اونها رو با کلاژ و چاپ ترکیب میکنه با توجه به جدی تر بودن سوژه ها، تکنیک قوی تری رو انتخاب میکنه. اما بهرحال هردوی اینها توانایی اون در طراحی رو نشون میده که هم میتونه فانتزی باشه و هم خیلی واقع گرایانه. مثل پرتره هایی که از محمد علی کلی – Muhammad Ali – و یا میک جگر – Mick Jagger – خواننده گروه رولینگ استون داره. کلن سوژه اش در اکثر مواقع آدمها هستن و انگار با کشیدن این پرتره ها ، اونها رو جاودانه میکنه.

بطور کلی، اندی وارهول بخاطر همین توانایی های متنوعش هست که معروف و ماندگار شده. اینکه از تجربه کردنِ هیچ چیزی نترسیده. حتی یک نقاشی به سبک پولاک هم کار کرده . چیزی که شاید باورش برای مخاطب کارهای وارهول خیلی عجیب باشه. طراحی های وارهول پشت صحنه فعالیت هاش محسوب میشن و شاید هم نقطه بازگشت. اینکه همیشه مطمئن بوده که اگه در هر تکنیکی شکست بخوره، همیشه میتونه طراحی کنه و از این راه درآمد داشته باشه و شهرتش رو حفظ کنه.

درباره نویسنده: پریسا قادری ؛ کارشناسی ارشد گرافیک و هنرهای زیبا