هاوارد بیل، پیغامبری خشمگین

فیلم شبکه(  (Networkفیلمی کمدی_درام به نویسندگی چایفسکی و کارگردان سرشناس آمریکایی سیدنی لومت محصول سال 1976 است.)

لومت در این فیلم بار دیگر نشان داد که به راستی کسی غیر از او شایستگی انتخاب بازیگران به جا در نت ورک را نداشته است.

وی با آثارش به قدر کافی علاقه خود را به پرداختن به درونیات انسان نشان داده و همیشه خشم را درون لایه های شخصیتی انسان جای داده است که اگر بخواهیم مصداقی بیاوریم قطعا 12 مرد خشمگین، بعدازظهر سگی و سرپیکو مصادیقی بارز از این خشم درونی هستند.

در رابطه با فیلم نامهش(فیلم شبکه) درخشان چایفسکی باید بگویم بعضا در سکانس هایی از فیلم کسل کننده می شود و گاها دیالوگ های تکراری اما هوشمندانه را می بینیم که البته کلاسیک بودن فیلم را نباید نادیده گرفت که حتی در نوع فیلمبرداری و تدوین فیلم  قابل مشاهده است.

فضا، فضایی است که در حول رسانه و اخبار و جامعه نمایش می گردد و نشان می دهد که شغل و کار انسان امروز تا چه اندازه در زندگی شخصی اش رخنه کرده و روابط انسانی و هویتش تا چه اندازه به همین شغل و کار گره خورده است.

و در آخر در رابطه با موسیقی متن باید بگویم خیلی قوی کار نشده و حسی را که مخاطب در لحظه های حساس همراه با موسیقی باید بگیرد را دریافت نمی کند.

این توضیحاتی بود که میخواستم ابتدا درباره فیلم شبکه بدهم.

اما در واقع صحبت درباره این فیلم پر از محتوا کاری راحت نیست زیرا که این فیلم، فیلمی پر از حرف است و می شود از جنبه های مختلف این فیلم را بررسی کرد؛

اما چیزی که من می خواهم به آن در متن زیر بپردازم فرایند جامعه توده‌ای در بستر تاریخی آمریکا و رهبری خشمگین که از دل همین توده پدید آمده است .

هم چنین تحلیل هر یک از شخصیت ها و کارکترهای فیلم در مواجهه با جامعه توده ای و کاپیتالیستی است.

ابتدا فیلم با معرفی دو دوست و همکار آغاز می شود که یکی از آنها به نام هاوارد بیل در معرض اخراج شدن از شغلی که دیوانه وار به آن علاقه دارد  است.

طوری که شما در ابتدا می بینید که در حالت مستی به دوستش می گوید قصد خودکشی دارد.

(هاوارد بیل مردی عاشق خبر و رسانه که در دوران آخر کاریش دچار بحران ترس و تنهایی بعد از کار شده است که با حالت های روانی گوناگونی که برایش پیش می آید خود را پیام آور حقیقت های جامعه بشری می داند.)

حال هاوارد یک هفته تا اخراج شدن فاصله دارد و در برنامه تلویزیونی اعلام می کند که هفته دیگر خودش را در برابر میلیون ها بیننده درست در برنامه ای که حال رو به سقوط است می کشد.

بعد از اعلام خودکشی توسط هاوارد کم کم توجهات به سویش جلب می شود طوری که سر صفحه تمام مجلات نیویورک تایمز می شود.

در همین اثنا دایانا کریستنسن زنی که در ادامه بیشتر درباره اش سخن خواهم گفت به مکس سردبیر این اخبار تلویزیونی پیشنهاداتی مبنی بر ادامه کار هاوارد به عنوان پیامبری خشمگین می دهد.

با این حال که مکس شوماخر پیشنهاد کاری دایانا را رد می کند و دایانا باعث اخراج شدن مکس می شود هردوی آنها وارد رابطه ای احساسی می شوند.

شوماخر به خاطر دایانا از زندگی مشترک با همسرش که 25 سال کنار هم زندگی کرده اند خارج و زندگی جدیدی را با دایانا آغاز می کند.

هرچند شوماخر از عاقبت این کار و خلقیات منفعت طلبانه دیانا خبر دارد. اما در آخر خودش را از بازی دیانا به طور تقریبا موفیت آمیزی بیرون می کشید.

اما درباره دیانا باید بگویم زنی باهوش و هرج و مرج گرا، خوش فکر و خلاق در کار، بزرگ شده در رسانه و ناموفق در زندگی شخصی در ارتباط با انسانها.

دایانا می دانست که چه چیزی باعث موفقیت در ساخت برنامه هاوارد می شود؛ زیرا دقیقا درک درستی از جامعه و مردم آمریکا پیدا کرده بود.

مردمی که داشتند کم کم عبوس می شدند و از هر لحاظی تحت فشار بودند ویتنام، واترگیت، تورم، رکود اقتصادی… و می دانست که مردم آمریکا خودشان را خفه و مثل دیوانه ها کرده اند.

اما به راستی دایانا چه چیزی در هاوارد دید؟!

هاواردی که مستعد جمع کردن و همراه کردن مردم پای این جعبه سیاه کوچک جادویی بود!بله خشم! خشم در ملتی که زیر بار فشارهای مختلف جامعه در همان دهه های 60 70 له شده بودند و حال باید فردی می آمد تا خشم مردم را فریاد زند و چه کسی بهتر از هاوارد بیل پیغام رسان!؟

این نشان از جامعه ای توده ای را می دهد جامعه ای که احساس  خشم، تنهایی و بی اعتمادی می کند و حال درست از دل همین مردم ،هاوارد که من را یاد هیتلر در زمان جنگ جهانی دوم می اندازد، می آید با شور و اشتیاق زیاد خشم مردم را فریاد می زند.

در پرانتز می خواهم برای فهم بیشتر جامعه توده ای و ارتباط این فیلم با جوکر 2019 بگویم. که درست جوکر هم به علت خشمی که در گلو داشت و جامعه ای که مدام او را طرد می کرد در آخر تبدیل به رهبری قدرت مند و خشمگین شد.

حال می رسیم بازبه دایانا ؛ فردی که برای رسیدن به خواسته خودش هر کاری که می شد انجام داد. فارق از هرگونه احساس مسیولیت نسبت به ساخت برنامه ای که می خواهد به مردم ارایه دهد.

شویی که تنها در راستای انباشت ثروت برای جامعه کاپیتالیست بود.

مدتی بیل به همین روال ادامه می دهد و سخنان شیرین و قاطع او هرروز مخاطبان بیشتری را جذب می کند تا اینکه در یکی از اجراهای خودش و همزمان با برگزاری جشنی برای شبکه و مدیرانش افشاگری کرده که ضرر مالی هنگفتی به کل شبکه وارد می کند.

حال فرانک هکت و جنکیس دو نماد اقتدارگرایی و سرمایه داری محض  که یکی رییس  UBS و دیگری رییس سازمان CCA کاری می کنند که هاوارد از این چرخه حذف شود و درست در آخرین اجرای بیل او را قربانی زیاده خواهی ها و منفعت طلبی های خودشان می کنند؛ یعنی ترور هاوارد بیل.

اما در سخن آخر باید بگویم شما در این فیلم با توتالیتاریسم مواجهه شدید حالاتی که در آن جریاناتی بالا آمد و آرمانها و آرزوها و خصلتی بین توده فراگیر که غایتش در آخر به سرکوبی ختم شد.سرکوبی به قیمت جان یک انسان.

شما با جامعه ای مواجه شدید که شبکه اجتماعی آن متلاشی و تبدیل به جامعه ای ذره ای شده بود که هر یک برای بقای خویش دست به خودخواهی زده بودند.

یکی در نقش بیل برای بقا در کار رسانه، یکی در نقش دایانا برای بقا نام و شهرتش و یکی دیگر در راستای انباشت سرمایه.

ما در فیلم شبکه دیدیم که رسانه می خواست چیزی تولید کند که مردم بپسندند و حال مردمی که به واسطه این وضعیت اجتماعی در جامعه فرو پاشیده شده بودند چیزی جز ابتذال به مذاقشان خوش نمی آمد.

ما در فیلم شبکه ریاکاری و تظاهر پرستی رسانه را دیدیم که چه طور برای جذب مخاطب تظاهر به زیبایی کرد و پشت همه ی این زیبایی ها چیزی جز استفراغ ابتذال و خودکامگی نبود.