آرین خانی از طراحان جوان و خلاق ایرانی هست. تصویرسازی های استادانه این هنرمند جوان حتی قابل توجه اساتید بزرگی چون استاد ابوالفضل همتی آهویی که سمت مدیر هنری مرکز تجربیات کانـون پرورش فکری کـودکان و نوجوانان رو دارن و همچنین استاد مجید کاظمی به سمت مدیرهنری مجلات سروش کودکان و سروش خردسالان و تصویرگر کتاب و مجلات، قرار گرفته.
استاد آهویی در وصف کارهای آرین اینطور بیان میکنن که: آرین خانی را از سال 1385 می شناسم، موقعی بود که در دانشگاه علم وفرهنگ، تدریس تصویر سازی داشتم. آرین بطور خودجوش سر کلاس هایم حاضر می شد، بطوریکه چند جلسه اول فکر می کردم از شاگردان همان کلاس بود که یکبار گفتم چرا اسمت توی لیست نیست که متوجه شدم بطور مستمع آزاد می آید ودر تمرینات کلاس شرکت موثر داشت، بطوریکه در ترم های بعد هم همین رویه کمو و بیش اتفاق افتاد، بنا به موقعیت درسیش. تا اینکه یک روز گفت من پایان نامه ام با شما بر می دارم. که بطور جدی شروع کردیم و قرار شد پوستر هایی برای ناشران فرضی بر مبنای کتاب های کودکان کار کنیم، که پوسترها معرفی عنوان کتاب ها در خدمت کودکان و تاثیر گذار در فضای اطاق کودک باشد.، که اتود های خود را شروع کرد. خلق شخصیت های دوست داشتنی و نگاه خوب آرین چه از اجراهای خطی و چه اجراهای رنگی؛ نوید یک تصویر بسیار صمیمی دور از هوچی گری های رایج برای بچه های کشور را میدهد. کارهای آرین کشف فرم های تازه است در عرصه تصویر گری کودکان و نوجوانان. صداقتی که در وجودش یافتم اطمینان دارم یکی از بهترین های این عرصه خواهد شد. به نظر استاد کاظمی هم آرین تصویرگری است که آثارش؛ جستجوگرِ هیجانات و سرخوشی‌هاست.
آرین عزیز، از پیشینه خودتون بگید…
من در رشته گرافیک در جهاد دانشگاهی قبول شدم که بعدا به دانشگاه علم و فرهنگ تغییر پیدا کرد. استادان بنامی در زندگی من تاثیر داشتند همچون مرحومه سرکار خانم ورامینی، استادان علی بیگی پرست، داوود باقری، ایلیا تهمتنی و استاد بزرگوار ابوالفضل همتی آهویی که از بزرگان تصویرگری ایران به شمار می روند و از افتخارات من هست که کنار ایشان و استادان عزیز بسیار آموختم.
زمان دانشجویی وقتی که 19 سال داشتم یکی از اتفاقات خوب در دوران هنری من افتاد. زمانی که خانم افروز ناصر شریف مدیر مسئول گالری مان هنر نو، تعدادی از کارهامو برای گالری خرید و چند سال بعد در روزنامه همشهری در تبلیغی که مان هنر نو داده بود، اسم خودمو بطور اتفاقی دیدم. در کنار بزرگانی چون کامبیز درمبخش، محمد علی بنی اسدی، توکا نیستانی، حمید بهرامی و..که چون باورم نشد، زنگ زدم و پرسیدم که این اسم منه یا شخصه دیگه ای هست.
اولین تصویر سازی در زمینه کودک با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود و بعد از اون هم همکاری با انتشاراتی چون نشر افق، نشر در دانش بهمن، نشر گردوی دانش و در این اواخر سروش کودکان. یکی از بهترین کتاب هایی که دوست دارم “هیچ هیچ هیچانه” است که در خدمت جناب کیانوش غریب پور بودم در نشر افق که 4 فریم از اشعار مصطفی رحماندوست، بیوک ملکی و افسانه شعبان نژاد رو تصویرگری کردم. که بزرگانی چون علیرضا گلدوزیان، راشین خیریه، علی هاشمی شهرکی هم در این کتاب تصویرگری کرده بودن و همینطور کتاب های کمک آموزشی آدینه ها که روی جلد اونها رو کار کردم و بخاطر تصویری متفاوت با کتاب های کمک آموزشی گذشته و سایر کتاب های آموزشی، مورد استقبال قرار گرفت و به چاپ های بعدی رسید.
کمی راجع به شغلتون در گذشته و در حال حاضر توضیح بدید…
قبل از دانشگاه پروژه هایی در زمینه گرافیک انجام می دادم، و بعد در شرکت تبلیغاتی سیب ژاپه مشغول شدم. در دوران دانشگاه با انتشارات در زمینه تصویرگری کار کردم و بعد در زمینه گرافیک در شرکت تبلیغات و مشاوره بیدار مشغول شدم. بعد از 2 سال به عنوان مدیر هنری در این شرکت همکاری کردم. هم زمان در دفتر عکاسی مولیچی در زمینه گرافیک و عکاسی نیز مشغول کار بودم. در حال حاضر هم بصورت جدی مشغول نقاشی کردن هستم، که تدارک برای نمایشگاه انفرادی و نمایشگاه گروهی با جمعی از دوستان رو دارم. تدریس در زمینه تصویر سازی، همکاری با انتشارات و همینطور برای کاراکترهام و موجوداتم داستان هم می نویسم که امیدوارم به نتیجه دلخواهم برسم و اونها رو همراه با تصاویر منتشر کنم. گهگاهی مجسمه می سازم، عکاسی می کنم و کار گرافیک هم از من جدا نشدنی هست.
از چه روش ها یا ایده هایی برای خلق کاراکترها استفاده می کنی ؟
در ابتدا باید چند مورد رو مد نظر قرار داد. طراحی رئال ، فیگوراتیو، شناخت رنگ و تکنیکی که استفاده می کنی. بر خلاف بعضی ها که فکر می کنن در تصویر سازی بخصوص کودک طراحی قوی نمی خواد و… بالعکس این موارد در وحله اول مد نظر هست و خیلی هم مهمه.
بعد باید دید که کار؛ سفارش داده شده یا شخصی هست. در سفارش؛ هم باید گروه سنی رو مد نظر قرار بدی و در خلق آثار کودکان حتما باید شناخت و مطالعه در زمینه روانشناسی کودک رو انجام بدی.
خلق شخصیت؛ اول از همه در ذهنم و با اتود زدن و پرورش اونها پیش میره و همینطور از تمام اجسام و هر چیزی که در کنار ما هست مثل سرامیک، فرش، درخت، رنگی که روی پالت ریخته و… کاراکترهامو از داخل اونها بیرون می کشم و پرورش می دم.
فرم خرطوم؛ هم در کارهای کودکم و هم بزرگسال بسیار نقش داره ( خرطوم، فرم هندسی که همیشه بصورت دایره در کارهام هست و همینطور جوهر ) و در رنگ گذاری که به صورت تاش قلم کار می کنم در تمامی کارهام نقش مهمی ایفا می کنن.
از نقاشی دیجیتال هم استفاده می کنی؟
نقاشی دیجیتال کار کردم اما به دلیل علاقه شخصی بیشتر ترجیح میدم که بصورت دستی کار کنم و بعضی اوقات اونها را در فوتوشاپ تغییر میدم.
از چه افرادی برای شروع کارهات ایده گرفتی؟
من بسیار علاقه مند به کارتون های ژاپنی بودم و بیشتر از همه کارگردان ژاپنی هایائو میازاکی روی من تاثیر گذاشت و همینطور انیمیشن کوتلاس و از تصویرگران هم، رالف استدمن.
کاراکتر فیل خاصی در تصویر سازی های شما هست، چطور به این شخصیت رسیدی ؟
کارتون مورچه، مورچه خوار رو در دوران کودکی دوست داشتم و این فرم به صورت ناخودآگاه در ذهنم همیشه بود و در اتودی که برای کانون پرورشی میزدم این کاراکتر شکل گرفت و پرورشش دادم. اسم این شخصیت بومبی (BOOMBI) هست و در بیشتر کارهام حضور فعال داره و دوست همیشگی منه.
تعریف شما از تصویرسازی کودک چی هست ؟
تصویر سازی “ایلوستریشن” که از لغت “Illustration” لاتین “Lustrate” به معنی فرو ریختن نور میآد. تصویر سازی در عصر حاضر یعنی: متن یا معنایی رو برای مخاطبی معین، مصور کردن. تصویر ساختن برای کودکان لذت بخش ترین کار در زمینه هنری من هست. بچه ها صادق ترین تصویرگرها هستن. اونها هستن که از هر حادثه ای تصویر می سازن. تخیل، فرم، زاویه دید در ذهن کودکان و همینطور اختصار، انتقال دهندگی، مهارت های انتقال معنا، همه و همه جذاب هست. کار برای کودکان احتیاج به روان شناسی درست و دقیق در کشیدن کاراکترها، رنگ و فضایی که ارائه میدی داره. بچه ها دنیای متفاوت و خلاق دارن، تا اونجایی که اکسپرسیونیست های متقدم بودن که به نقاشی کودکان توجه کردن و از خصایصی که در نقاشی کودکان وجود داشت بهره گرفتن؛ مثل: کژنمایی واقعیت بیرونی، عدم اطلاعات محض از طبیعت، نماد گرایی، پرداختن به عواطف درونی، رازپردازی های سورئالیستی، پرداختن به موضوع های خیالی و حتی بی مقصدی در خلق اثر هنری.
رویین پاکباز در تعریف نقاشی کودکان اینطور مینویسه: “نوعی بیان تجسمی خود انگیخته مربوط به کودکان و نوجوانان (تقریبا از 5 تا 15 سال) است که با هنر بدوی همانندی دارد. با در نظر گرفتن محدوده ی هنر بچه ها، نوعی کمال احساس و بیان در آن قابل تشخیص است. در سده ی بیستم، همگام با ارزیابی های انگیزه های غریزی در فرآیند خلاقیت هنری، توجه به کیفیت های بارز رنگ و طرح در نقاشی بچه ها نیز اهمیت یافته است. بسیاری از هنرمندان مدرن چون کله، پیکاسو و ماتیس عمیقا تحت تاثیر بیان کودکانه قرار گرفته اند”. ( دایره المعارف هنر ص 657).
اینرو هم باید بگم که ویژگی هایی رو که مکتب رمانتیسم و انتزاع گرایان به ما ارائه دادن، اوج تجلی اون ویژگی ها؛ در هنر بدوی و کودکانه نهفته شده. همینطور فرایند تفکر بدون تصویر، غیر ممکنه و با استفاده از تصاویر هست که تفکر انسان شکل میگیره. آثار تصویرگری مثل هنر گرافیک تکثیر می شن و بخاطر همین به نوعی، هنر تصویرگری مسئولیت رسانه ای رو هم به عهده داره و با این تفاسیر هست که باید با جدیت، فکر و دقت بالا در تصویرگری کودک فعالتر باشیم.
نظرتون راجع به تصویرگری در ایران چی هست؟
کتاب های تصویری و کتاب های مصور کودکان، از دنیای غرب وارد ایران شده. تصویرگری کتاب کودک در ایران و وابستگی به نشر کتاب کودک، همونطور که در دنیای غرب شکل گرفت و پایه ریزی شد، در ایران شکل نگرفت.
تصویر گری امروز ایران محدود به کتاب کودک شده، در صورتیکه در دنیای تبلیغات، کتاب های بزرگسال، نوجوان، کتاب های علمی، صنعتی هم هست که هیچ کدوم پا نگرفته. امید دارم یک روزی در همه زمینه ها پا به پای دنیای غرب حرکت کنیم؛ همونطور که در زمینه کودک جوایز ارزشمندی دریافت کردیم. امیدوارم بزرگان ما در این عرصه با برنامه ریزی کوتاه و بلند مدت و سرمایه گذاری هدفمند این شاخه هنر رو به جایگاهی که باید باشه برسونن.
با وجود این همه فعالیت، کمتر در فراخوان ها شرکت کردین! به چه دلیل؟!
بخشی که همیشه دوست داشتم راجبش صحبت کنم، شرکت نکردن در جشنواره ها بود. همیشه ذهنیتی منفی به این جشنواره ها داشتم. دلیلش کاملا برام روشن بود، به عینه می دیدم که در جشنواره ها خیلی فضای امنی نیست و راهیابی کارها و جایزه دادن به کسانی که شاید لیاقتشون از هنرمندان دیگه شرکت کننده کمتره، خیلی عجیب اتفاق میفته. شاید سلیقه، شاید شاگرد فلان استاد بودن، آشنایی با داوران و… اما متاسفانه در سالیان بعد دیدم معیار بسیاری از انتشارات و بقیه شاخه های هنر، به این نیست که کار شما چقدر ارزش هنری داره، بلکه به این نگاه میکنن که چند تا جشنواره شرکت کردی و چه جوایزی برنده شدی و… حتی اگه کار از سطح هنری پایین تری برخوردار باشه! و شاید اصلا به دل نشینه.
اما تصمیم گرفتم با ذهنیتی مثبت که “باید اونقدر قوی ظاهر شد تا نتونن به هیچ دلیلی کار رو رد کنن” در جشنواره ها شرکت کنم. من تنها جشنواره های که در همین چند ماه گذشته شرکت کردم، جشنواره تصویر سازی و گرافیک شمسه بود که کارم لوح تقدیر هم دریافت کرد.
و در آخر…
سپاس میگم پدر و مادرم رو که همیشه من رو تشویق کردن. مادرم که بی اغراق در تمامی پروژه های کاریم و در تمام زمینه ها از ایشون نظر خواستم و صحبت هاشون رو اعمال کردم، بخاطر وسعت دید و بینش وسیع ایشون. و از بزرگانی چون استاد ابوالفضل همتی آهویی، کیانوش غریب پور، علیرضا گلدوزیان، مجید کاظمی و دیگر بزرگانی که در این زمینه تلاش می کنن تا تصویرگری کشورمون رو ارتقا بدن، تشکر می کنم.
